Maar hoe ontstond ACTIVA?

Zo'n zeven jaar geleden werkte ik als woonbegeleider binnen een van de begeleide woonvormen (BW) van Anton Constandse in Den Haag, mijn huidige werkgever. Deze BW is speciaal geschikt voor mensen met een dubbele diagnose. Een dubbele diagnose betekent dat mensen niet alleen te kampen hebben met middelenmisbruik -en verslaving maar ook met bijkomende psychische aandoeningen. Maar er speelt vaak veel meer. Denk bijvoorbeeld aan fysieke klachten of beperkingen, sociaal isolement door een gebrekkig netwerk, geldproblemen, schulden of zelfs criminaliteit. Elke situatie kent een ingewikkelde persoonsgebonden uniciteit waarin alles met alles samenhangt en elke stap voorwaarts vaak ook weer iets anders tegenwerkt.

De meeste cliënten lukt het uiteindelijk wel om stappen te zetten: een dagbesteding, meer grip op hun leven, of het vinden van een nieuwe, beter passende, woonplek. Bij sommige cliënten lukt dat veel minder goed; het herstel komt dan duurzaam tot stilstand. Vaak overheerst de wanhoop, moedeloosheid en gebrek aan perspectief. Een dergelijke situatie brengt ook veel schaamte, wat maakt dat het niet altijd goed aan de buitenkant te zien is wat iemand werkelijk beleeft.

"Vijftien jaar geleden begon ik zelf aan een dagbesteding voor € 1,50 per dagdeel. Ik had toen echt nooit voor mogelijk gehouden dat ik nog een tweede leven zou krijgen, met een nieuw gezin, een huis, een baan. Die gedachte ontroert me nog ieder dag."

De machteloosheid en moedeloosheid

De machteloosheid die altijd voelbaar aanwezig is is aanstekelijk. Soms weet je ook als hulpverlener echt niet meer wat je nog kunt beginnen. Zeker wanneer je, steeds opnieuw, tegen een muur van onvrede, frustratie en verwijt loopt. Hoop geven, lijden verlichten en vertrouwen geven is op een zeker moment niet meer op te brengen, terwijl dat juist de essentie is van ons vak als hulpverlener. Of wanneer je een client ziet afglijden en je kunt niets doen! De machteloosheid kan ondraaglijk voelen en het effect daarvan is, dat het de kans vergroot, dat je gaat victim-blaimen, feitelijk dezelfde dynamiek als waar de client in verkeert. Ook jij verliest de greep op wat jij zinvol en belangrijk vindt: een afschuwelijke situatie! Soms mist het ons gewoon aan die ene effectieve tool om die negatieve spiraal te doorbreken.

Samen op pad met nieuwe inzichten, dat is eigenlijk gewoon waar het om gaat

Vanuit een behoefte iets te bedenken voor deze kleine groep cliënten en hun begeleiders nam ik het initiatief tot de ontwikkeling van ACTIVA. Het resultaat is een verbluffend effectieve methode die de negatieve spiralen doorbreekt door taken en verantwoordelijkheden opnieuw te kaderen en neer te leggen bij wie ze horen. Het gaat vooral om het commitment wanneer die verantwoordelijkheden worden aanvaard. ACTIVA eist dat commitment met dat wat van jou is, en het loslaten wat van de ander is. Wanneer iedereen die bereidheid in zichzelf vindt de eigen verantwoordelijkheden op te pakken, trekt de hulprelatie vanzelf aan, waardoor de cliënt en begeleider gewoon weer in vertrouwen samen op pad kunnen en elkaar versterken in wie zij zijn!

"In de shit kom je alleen, eruit alleen samen. Zonder de ander ben je niemand!"

Bovenstaande uitspraak die ik ooit eens op een spirituele kalender las en die is gebaseerd op een Joods gezegde, vat eigenlijk alles samen. Op een dag realiseerde ik me dat ik het dan allemaal wel zelf moest doen maar dat dat niet betekende dat ik het alleen hoefde te  doen. Dat wierp een heel nieuw licht op de zaak. Met dat inzicht voor ogen vond ik de weg terug naar een maatschappelijk bestaan. Hoe eenvoudig kon het zijn? ACTIVA is eigenlijk het methodische antwoord  op die vraag: hoe eenvoudig kan het zijn?

Ik wens iedereen, die met deze methode gaat werken vooral veel plezier en succes toe! Dat geldt niet alleen voor deelnemers maar zeker ook voor hun begeleiders!

Harm van der Werf,
Ontwikkelaar en bestuurder van ACTIVA