Aanbevelingen

"De activeringsmethode ACTIVA is een aanwinst voor de GGZ en de verslavingszorg."

Het bijzondere van de methode is dat ze de deelnemer ondersteunt bij het werkelijk zelf kiezen, uitvoeren en bekrachtigen van werkzaamheden of taken. De deelnemer wordt aangemoedigd om een mentaal perspectief te ontwikkelen. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de eisen waaraan de gekozen taken moeten voldoen: de deelnemer vindt de taak leuk en zinvol, de taak is zinvol voor de omgeving en de deelnemer overwint in de uitvoering iets dat hij moeilijk vindt. Bedenk maar eens iets dat je leuk vindt maar ook moeilijk en dat wordt gewaardeerd door je omgeving. Je komt op dingen die je altijd al wel wilde maar waar barrières opduiken waardoor je er niet toe komt. Het kiezen van een taak of activiteit schept perspectief.

Het bijhouden van de uitvoering en het incasseren van de bekrachtiging zijn ook in handen van de deelnemer. Dat er een echte financiële bekrachtiger wordt gebruikt en dat de deelnemer zelf verantwoordelijk is voor de beoordeling van de uitvoering en daarmee van zijn recht op de beloning, draagt bij aan het mentale perspectief: ‘ik ga iets doen wat ik leuk en moeilijk vind en ik zal er echt iets mee verdienen als ik het goed uitvoer’. Dat kan precies de extra zet opleveren die iemand nodig heeft om in actie te komen.

ACTIVA kan mijns inziens gebruikt worden in veel andere benaderingen. Zo kan ik me voorstellen dat de methode in het kader van de Individuele Rehabilitatiebenadering (IRB) gebruikt wordt om noodzaak van verandering en enthousiasme voor verandering van de deelnemer te vergroten, om een eigen doel te stellen en te verkrijgen maar ook als procedure om het gebruiken van onmisbare vaardigheden praktisch te oefenen. En natuurlijk als versterking van de centrale rehabilitatiegedachte: je doet het uiteindelijk zelf. Jij hebt als deelnemer de regie. Jij participeert.

Ik wens iedereen die met deze methode gaat werken veel plezier, succes en een toenemend  actief zelfgevoel toe. Een perspectief dat smaakt naar meer."

Jos Dröes, psychiater Rehabilitatie '92

Wat was je eerste indruk van ACTIVA tijdens de pilot?

Ik was erg geïnteresseerd omdat ik vanuit mijn studie psychologie al literatuur had gelezen over hoe soortgelijke projecten met succes werden ingezet binnen de penitentiaire/rehabilitatie instellingen. In de GGZ zijn er namelijk nogal wat doelgroepen die zich erg geschikt lenen voor activering middels deze manier. 

Binnen een psychologische behandeling zijn interventies tweeledig, een deel waarbij focus op het opsporen van maladaptieve gedachten ligt en een waarbij de focus op activering ligt. Het activeren alleen al leidt vaak tot allerlei positieve uitkomsten, waarbij het niet uitmaakt hoe de activatie tot stand komt, als deze maar tot stand komt en het balletje begint te rollen. ACTIVA leent zich hier uitermate geschikt voor, al vanwege het speelse en vrijblijvende karakter, men voelt/kan zeggenschap ontwikkelen zonder dat er een dwingende omgeving ontstaat.

Hoe goed voldeed ACTIVA, wat was het resultaat?

Het was precies zoals ik verwacht en gelezen had in de literatuur. Je ziet cliënten opbloeien en de participatie in het dagelijks leven wordt enorm verhoogd als het project succesvol aanslaat. Dit had als gevolg dat het drankgebruik verminderde omdat men ruimte/tijd wilde vrijmaken voor de werkzaamheden die bij het project horen. De knipkaart, het inleveren ervan en de beloning ontvangen, de gesprekken en feedback over de progressie en knelpunten, het droeg er allemaal aan bij dat de toewijding aan het project werd vergroot.

Wat vond je het beste aspect van ACTIVA?

Ik vond het introspectieve karakter van het project het meest waardevol, de deelnemer leert namelijk doelen stellen en ervaart welk effect het behalen van die doelen heeft op het welzijn, zelfvertrouwen en grip op het eigen leven. Ook wordt het belang van consistentie, discipline en een routine aangeleerd en na verloop van tijd draait de perceptie van ‘verplichting’ naar ‘dit is goed voor mij’, oftewel de verschuiving van beloning als externe motivatie naar beloning als interne motivatie.

Rayan Laachach, woonbegeleider Anton Constandse, Den Haag/ psycholoog